รู้จักมูลนิธิเพื่อผู้บริโภค

มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค (FOUNDATION FOR CONSUMERS) เป็นองค์กรสาธารณประโยชน์ ที่มุ่งมั่นทำงานคุ้มครองผู้บริโภคมากว่า 30 ปี โดยส่งเสริมให้ผู้บริโภคได้รับการคุ้มครองสิทธิอันพึงมีได้ เผยแพร่ข้อมูลเพื่อเลือกซื้อเลือกใช้สินค้าและบริการ ผลักดันให้องค์กรต่างๆ มีส่วนร่วมในการคุ้มครองผู้บริโภค รวมทั้งเสนอแนะนโยบายและมาตรการเพื่อยกระดับการคุ้มครองผู้บริโภค ใน 7 ด้าน ได้แก่ 1) การเงินการธนาคาร 2) สินค้าและบริการทั่วไป 3) ที่อยู่อาศัยและอสังหาริมทรัพย์ 4) สื่อและโทรคมนาคม 5) บริการสาธารณะ 6) อาหาร ยา และผลิตภัณฑ์สุขภาพ และ 7) บริการสาธารณสุข โดยมีจุดยืนชัดเจนที่จะไม่รับการสนับสนุนจากภาคธุรกิจ ทั้งนี้เพื่อความเป็นอิสระและโปร่งใสในการทำงานคุ้มครองผู้บริโภคอย่างยั่งยืน

สารบัญ

• ประวัติและบทบาท
• แนวคิดในการทำงาน
• ภารกิจสำคัญ
• ความสำเร็จที่ผ่านมา
• คณะกรรมการ
• รายงานประจำปี

---

ประวัติและบทบาท

พ.ศ.2526 ทำงานคุ้มครองผู้บริโภคด้านสุขภาพเป็นหลัก ในนาม “คณะกรรมการประสานงานองค์กรเอกชนเพื่อการสาธารณสุขมูลฐาน” (คปอส.) ผลงานเด่นได้แก่ งานรณรงค์เรื่องการใช้ยาอย่างเหมาะสม สามารถผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงสูตรยาแก้ปวดลดไข้ จากยาสูตรผสมเป็นยาเดี่ยว การคัดค้านสิทธิบัตรยาและการใช้ชื่อสามัญทางยา รวมถึงการรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ในยุคแรก

พ.ศ.2539 จดทะเบียนจัดตั้ง ‘มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค’ ซึ่งมีวัตถุประสงค์หลักคือ

1. ส่งเสริมให้ผู้บริโภคได้รับการคุ้มครองตามสิทธิอันพึงมีพึงได้ของผู้บริโภค
2. ส่งเสริมและประสานงานให้ผู้บริโภคและองค์กรผู้บริโภคต่างๆ มีส่วนในการคุ้มครองผู้บริโภค
3. ส่งเสริมการศึกษาและวิจัยด้านการคุ้มครองผู้บริโภค
4. ดำเนินการหรือร่วมมือกับองค์กรการกุศลอื่นๆ เพื่อสาธารณประโยชน์

วิสัยทัศน์ : มุ่งมั่น สร้างพลังผู้บริโภค อย่างเท่าทันและยั่งยืน

SAMED Vision
S = Smart
A = Attitude
M = Motivation
E = Empathy
D = Data

---

แนวคิดในการทำงาน

1. ใช้เงินให้คุ้มค่า (VALUE FOR YOUR MONEY)

ผู้บริโภคส่วนใหญ่มักจ่ายเงินซื้อสินค้าที่ดี ปลอดภัยและไม่แพง การทำงานในช่วงแรกๆ จึงเน้นการตรวจสอบคุณภาพของสินค้าและบริการต่างๆ แล้วเผยแพร่ลงในนิตยสารฉลาดซื้อ เพื่อเป็นข้อมูลให้ผู้บริโภคได้เปรียบเทียบว่าสินค้าใดถูกกว่าและมีคุณภาพดีกว่ากัน เช่นเดียวกับวารสารคุ้มครองผู้บริโภคในต่างประเทศ เช่น Which? ของอังกฤษ CHOICE ของออสเตรเลีย Consumer Reports ของสหรัฐอเมริกา และ TEST ของอินเดีย

2. ค่าของเงินและค่าของคน (VALUE FOR MONEY AND ALSO VALUE FOR PEOPLE)

การผลักดันให้พลังการซื้อหรือไม่ซื้อสินค้าใดๆ ของกลุ่มผู้บริโภค เป็นตัวกำหนดคุณภาพทางสังคมและเศรษฐกิจ ที่เอื้อประโยชน์ให้คนส่วนใหญ่ โดยทั้งรูปแบบการผลิตและการบริโภคจะต้องคำนึงถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสังคมด้วย เช่น

• ไม่ซื้อของเนสเล่ เพราะใช้วัตถุดิบที่ผ่านการดัดแปรพันธุกรรม (จีเอ็มโอ) หรือการปฏิบัติแบบสองมาตรฐานในกรณีไม่ขายผลิตภัณฑ์มีจีเอ็มโอในกลุ่มประเทศอียูและสวิตเซอร์แลนด์ แต่ยังคงจำหน่ายในไทย
• ไม่ซื้อสินค้าของบริษัท ABBOTT ที่ไร้จริยธรรมในการค้า โดยถอนการขึ้นทะเบียนยากับ อย. หลังจากประเทศไทยประกาศใช้มาตรการบังคับใช้สิทธิ (CL)
• ไม่ซื้อสินค้าของแกรมมี่ จากปรากฎการณ์ทีวีจอดำ

3. ลดการบริโภค (SUSTAINABLE CONSUMPTION & CONSUMER LIFE STYLE)

การสนับสนุนแนวทางบริโภคสีเขียว (Green Consumption) ด้วยการรณรงค์ให้ผู้บริโภคตระหนักว่าการบริโภคทุกอย่างส่งผลกระทบต่อทั้งตนเองและสังคม มุ่งจัดกิจกรรมที่เน้นให้บริโภคแต่พอเพียง ลดการบริโภค เช่น

• กลุ่มรณรงค์ให้มีวันหยุดซื้อของ (Buy Nothing Day)
• การรณรงค์สัปดาห์หยุดดูโทรทัศน์ เพราะเป็นเครื่องมือที่ส่งเสริมให้บริโภคแบบไร้ขีดจำกัด

---

ภารกิจสำคัญ

นิตยสาร 'ฉลาดซื้อ'

นิตยสารเพื่อการคุ้มครองผู้บริโภคฉบับเดียวที่ไม่รับโฆษณาจากผู้ประกอบการ เพื่อความเป็นอิสระและความน่าเชื่อถือของข้อมูล เป็นนิตยสารรายเดือน ปัจจุบันตีพิมพ์เป็นปีที่ 28 ฉบับที่ 252 (ข้อมูล 2/ 2565) จัดทำขึ้นเพื่อให้ผู้บริโภคมีข้อมูลเพื่อตัดสินใจเลือกซื้อสินค้า รวมทั้งเผยแพร่ข่าวสาร ความรู้ต่างๆ ที่ทันต่อสถานการณ์และเชื่อถือได้ ซึ่งเป็นอาวุธสำคัญที่ผู้บริโภคจำเป็นต้องมีไว้เพื่อคุ้มครองตนเองในยุคบริโภคนิยม

ศูนย์พิทักษ์สิทธิผู้บริโภค (COMPLAINT AND LEGAL ASSISTANCE CENTRE)

"ร้องทุกข์ 1 ครั้ง ดีกว่าบ่น 1,000 ครั้ง"

ศูนย์รับเรื่องราวร้องทุกข์และแก้ไขปัญหาแบบ One Stop Service การจัดเวทีสาธารณะเพื่อแก้ไขปัญหาด้านต่างๆ ให้แก่ผู้บริโภคในวงกว้าง พัฒนาการรวมกลุ่มของผู้บริโภคเพื่อยกระดับการคุ้มครองผู้บริโภค

การพัฒนานโยบายด้านการคุ้มครองผู้บริโภค

อาทิ เรื่องระบบหลักประกันสุขภาพ “สภาองค์กรของผู้บริโภค” (สอบ.) ที่เกิดขึ้นตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ ตั้งแต่ พ.ศ. 2540 นโยบายด้านพลังงานที่ยั่งยืนและเป็นธรรม เรื่องความมั่นคงและความปลอดภัยด้านอาหาร และเขตการค้าเสรี

การสนับสนุนและพัฒนาศักยภาพองค์กรผู้บริโภค

การทำแผนคุ้มครองผู้บริโภคจังหวัด และจัดตั้งศูนย์พิทักษ์สิทธิผู้บริโภคในจังหวัดต่างๆ ทั่วประเทศ

---

ความสำเร็จที่ผ่านมา

(พ.ศ.2537 - พ.ศ.2539)

• ก่อตั้งมูลนิธิเพื่อผู้บริโภค
• เปิดศูนย์พิทักษ์สิทธิผู้บริโภค “ร้องทุกข์ 1 ครั้ง ดีกว่าบ่น 1,000 ครั้ง
• มีเวทีผู้บริโภค “CONSUMER FORUM”
• ตีพิมพ์นิตยสารฉลาดซื้อ

(พ.ศ.2540 - พ.ศ. 2545)

• ร่วมรณรงค์ ทุจริตยา
• ร่วมผลักดันกฎหมายหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ
• คัดค้านการขึ้นราคาบริการโทรทัศน์บอกรับสมาชิกกรณียูบีซี ส่งผลให้มูลนิธิฯ เป็นผู้เสียหายแทนผู้บริโภคในคดีปกครองเป็นคดีแรก

(พ.ศ.2546 - พ.ศ.2550)

• ชนะคดี สามารถยกเลิกการแปรรูปการไฟฟ้าฝ่ายผลิต (กฟผ.) ยุติการนำ กฟผ.เข้าตลาดหลักทรัพย์
• ฟ้องคดีเรื่องการแปรรูป ปตท.
• ตั้งศูนย์ทนายอาสาเพื่อการคุ้มครองผู้บริโภค
• โครงการโรงเรียนฉลาดซื้อ ในโรงเรียน 1,900 แห่ง
• ร่วมรณรงค์ “ผู้บริโภคทั่วโลกไม่เอาจีเอ็มโอ”
• ร่วมกับเครือข่ายผู้บริโภคและกสทช. ตั้งสถาบันคุ้มครองผู้บริโภคในกิจการโทรคมนาคม (สบท.)

(พ.ศ.2551- พ.ศ.2555)

• ร้อง อย. ห้ามใช้คำว่า “รังนกแท้ 100%” อย. ประกาศห้ามโฆษณา 100%
• สนับสนุนให้เกิดการจัดตั้งองค์กรผู้บริโภค 72 องค์กร ใน 42 จังหวัด
• ฟ้องคดีกรณีฟุตบอลยูโรจอดำ
• ตรวจสอบการฮั้วประมูล 3 G ของ กสทช.
• เปิดคลินิกให้คำปรึกษาเรื่องหนี้
• ผลักดันการคุ้มครองสิทธิผู้ใช้บริการรถโดยสารสาธารณะ
• รณรงค์กฎหมายองค์กรอิสระเพื่อการคุ้มครองผู้บริโภค ตามรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550

(พ.ศ.2556 - พ.ศ. 2560)

• ชนะคดีโทลเวย์ มติ ครม. 2 รัฐบาลเอื้อประโยชน์เอกชน ปรับราคาโดยไม่ขออนุญาตกรมทางหลวง
• ชนะคดีซอยร่วมฤดี กรณีสร้างตึกสูงในซอยแคบ ศาลสั่งรื้อถอนอาคารผิดกฎหมาย
• ทดสอบข้าวสารบรรจุถุง พบสารรมควันข้าว
• ผลักดันลดราคากล่องดิจิทัลทีวี ช่วยให้ประหยัดงบของประเทศกว่า 7 พันล้านบาท
• ผลักดันกฎหมายติดตามทวงหนี้ พ.ศ. 2558 ไม่ให้ละเมิดสิทธิผู้บริโภค
• เกิดการทดสอบรถยนต์ขึ้นครั้งแรกในประเทศไทย
• ชนะคดีเชฟโรเลต ช่วยผู้บริโภคได้เงินคืน
• ให้ความช่วยเหลือผู้เสียหายจำนวน 639 ราย กรณีปิดสถานออกกำลังกาย “แคลิฟอร์เนีย ฟิตเนส”
• ผลักดันข้อเสนอให้รถโดยสารสาธารณะติดตั้งระบบ GPS
• เผยแพร่ผลสำรวจตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญในกรุงเทพมหานคร
• รณรงค์หยุดใช้ยาปฏิชีวนะในการผลิตอาหาร
• ผลักดันให้ อย.เปิดฐานข้อมูลโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพให้ผู้บริโภคเข้าถึงได้
• ฟ้องคดีกระทะโคเรียคิง เป็นคดีแบบกลุ่มคดีแรก

(พ.ศ.2561)

• เฝ้าระวังเรื่องมาตรฐานอาหารยอดนิยม เช่น ไส้กรอก ขนมจีน ช็อกโกแลต โดนัท ฯลฯ
• ฟ้องคดีแบบกลุ่ม กระทะโคเรียคิง และเครื่องสำอางเพิร์ลลี่
• อย.เปิดให้ผู้บริโภคเข้าถึงฐานข้อมูลโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพ
• รวมกลุ่มผู้เสียหายถูกโกงจากกรณีสามล้อเอื้ออาทร
• อย.เร่งรัดยกเลิกการใช้ไขมันทรานซ์ในอาหาร จากผลการทดสอบของนิตยสารฉลาดซื้อ
• ฟ้องคดีศาลทุจริตเป็นครั้งแรก
• ร่วมขับเคลื่อนกับเครือข่ายเตือนภัยสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ให้ยกเลิกสารเคมีอันตรายร้ายแรง 3 ชนิด
• ผลักดันให้กระทรวงพาณิชย์กำหนดค่ายา เวชภัณฑ์ และบริการทางการแพทย์ เป็นสินค้าและบริการควบคุม

(พ.ศ.2562)

• ผลักดันให้เกิดพระราชบัญญัติว่าด้วยการจัดตั้งสภาองค์กรของผู้บริโภค พ.ศ. 2562
• ชนะคดีแบบกลุ่ม คุ้มครองทุกคน กรณีเครื่องสำอางอันตราย(เพิร์ลลี่)
• ผู้ให้บริการโทรคมนาคมยินยอมจ่ายเงินคืนผู้บริโภค กรณีปัดเศษค่าโทรศัพท์
• ร่วมก่อตั้งกองทุนแสงอาทิตย์ ติดโซล่าเซลล์ให้โรงพยาบาล 7 แห่ง ประหยัดไฟได้แห่งละ 200,000 บาท/ปี
• ชนะคดีอุบัติเหตุจากรถตู้โดยสาร เกิดบรรทัดฐานการกำหนดค่าเสียหายเชิงลงโทษที่เป็นธรรมกับผู้บริโภค
• ทำ MOU แนวทางการคุ้มครองผู้บริโภคในการซื้อขายออนไลน์ กับภาคธุรกิจและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
• ร่วมมือกับผู้ประกอบการตลาดออนไลน์ในการจัดการผลิตภัณฑ์สุขภาพผิดกฎหมายภายใน 24 ชั่วโมง

(พ.ศ.2563)

• ศาลชั้นต้นรับพิจารณาเป็นคดีแบบกลุ่ม กรณีปัดเศษค่าโทรศัพท์ของบริษัทดีแทค
• ทดสอบเจลแอลกอฮอล์ เพื่อให้ข้อมูลผู้บริโภคในการเลือกซื้อสินค้าช่วงโควิด-19
• รับอาสาสมัคร ช่วยสนับสนุนการรับร้องเรียนของกรมควบคุมโรคในช่วงวิกฤติโควิด-19
• ร่วมกับองค์กรผู้บริโภคทั่วประเทศ เรียกร้องให้คณะกรรมการวัตถุอันตรายยืนยันการแบนสารเคมีภาคการเกษตรทั้ง 3 ชนิดออกจากประเทศไทย หลังจากฉลาดซื้อพบสารพาราควอตในน้ำปู 33 % จาก 24 ตัวอย่างใน 6 จังหวัดภาคเหนือ
• มีส่วนในการผลักดันการจัดตั้ง “สภาองค์กรของผู้บริโภค” (สอบ.) ที่เกิดขึ้นตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ ตั้งแต่ พ.ศ. 2540 จนถึงรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน พ.ศ. 2550 ที่ได้กำหนดให้มีองค์การอิสระเพื่อการคุ้มครองผู้บริโภค ที่เป็นอิสระจากหน่วยงานรัฐ ประกอบด้วยตัวแทนผู้บริโภค ทำหน้าที่ให้ความเห็นเพื่อประกอบการพิจารณาของหน่วยงานรัฐการตราและบังคับใช้กฎหมาย ให้ความเห็นในการกำหนดมาตรการต่างๆ เพื่อคุ้มครองผู้บริโภค รวมทั้งตรวจสอบและรายงานการกระทำ หรือละเลยการกระทำอันเป็นการคุ้มครองผู้บริโภค ทั้งนี้ให้รัฐสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินการขององค์การอิสระดังกล่าวด้วย

(พ.ศ.2564)

• ทดสอบประสิทธิภาพเครื่องกรองน้ำ เพื่อให้ข้อมูลผู้บริโภคในการเลือกซื้อสินค้าช่วงโควิด-19
• ร่วมกับเครือข่ายองค์กรผู้บริโภค กรุงเทพฯ รณรงค์คัดค้านการต่อสัญญาสัมปทานรถไฟฟ้าสายสีเขียว
• ร่วมกับเครือข่ายองค์กรผู้บริโภค และเครือข่าย FTA Watch รณรงค์คัดค้านการเข้าร่วมความตกลงที่ครอบคลุมและก้าวหน้าสาหรับหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจภาคพื้นแปซิฟิก (CPTPP)
• ฟ้องคดีต่อศาลปกครอง กรณีคณะกรรมการแข่งขันทางการค้า อนุญาตให้รวมธุรกิจระหว่าง บริษัท ซี.พี.รีเทล ดีเวลลอปเม้นท์ จำกัด กับบริษัท เทสโก้ สโตร์ส (ประเทศไทย) จำกัด

---

คณะกรรมการ

---

รายงานประจำปี

• ผลการดำเนินงานมูลนิธิฯ ปี 2563
• ผลการดำเนินงานมูลนิธิฯ ปี 2562
• ผลการดำเนินงานมูลนิธิฯ ปี 2561
• ผลการดำเนินงานมูลนิธิฯ ปี 2560
• ผลการดำเนินงานมูลนิธิฯ ปี 2559
• ผลการดำเนินงานมูลนิธิฯ ปี 2558